By natalia.ciszewska

Czy wiesz, że aż 96% chorych nie wie, że jest zakażona wirusem zapalenia wątroby (WZW)? Objawy mogą pojawić się dopiero kilkanaście lat po kontakcie z wirusem, kiedy może być już za późno, by zatrzymać chorobę. Jak wykryć zakażenie na czas? Czy jest szczepionka na WZW typu C? Przeczytaj.

Co to jest wątroba i jaki ma związek z WZW?

Wątroba jest największym narządem gruczołowym ludzkiego organizmu. Waży średnio 1-2 kg i jest podzielona na cztery płaty o różnych kształtach. Wirus zapalenia wątroby ma silne powinowactwo do tego narządu – tutaj się namnaża.

Gdzie leży wątroba?

Wątroba leży po prawej stronie ciała, pod żebrami. Zdrowa, niepowiększona wątroba u dorosłej osoby nie powinna wystawać poza obrys żeber. Sytuacja inaczej wygląda u dzieci i noworodków, u których wątroba zajmuje większą część jamy brzusznej i fizjologicznie wystaje poza łuk żeber.

Funkcje wątroby

Czy wiesz, że wątroba pełni ponad 500 funkcji? Z wielu z nich nie zdajemy sobie nawet sprawy! Najważniejsze funkcje wątroby:

• przetwarzanie składników odżywczych
• magazynowanie zapasów odżywczych, witamin A i D
• unieszkodliwianie toksyn (alkoholu)
• produkowanie żółci
• regulowanie gospodarki żelaza i miedzi
• wytwarzanie heparyny, która zapobiega krzepnięciu krwi
• metabolizowanie leków
• przetwarzanie cholesterolu na kwasy żółciowe
• funkcja krwiotwórcza u płodu
• wspomaganie układu immunologicznego

Wirusowe choroby wątroby:

Wirusy powodujące wirusowe zapalenie wątroby, tzw. WZW to największe zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania tego narządu. Istnieje kilka typów zapalenia:

• wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) – postać łagodna
• wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) – postać łagodna i ostra
• wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) – postać łagodna, jednak może prowadzić do martwicy narządu
• wirusowe zapalenie wątroby typu D (HEV) – związany z wirusem B
• wirusowe zapalenie typu E (HEV) – łagodny przebieg
• wirusowe zapalenie wątroby typu G (HGV) – najprawdopodobniej nie daje objawów

Objawy WZW

We wszystkich typach WZW objawy są podobne, niezależnie od wywołującego je wirusa. Często występuje podwyższona temperatura ciała, bóle stawów i mięśni, osłabienie i utrata apetytu. Bardzo łatwo można je pomylić ze zwykłą grypą.

W większości przypadków żółtaczka nie występuje w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby! Może wystąpić dopiero w zaawansowanej chorobie. W cięższych przypadkach mogą rozwinąć się żylaki przełyku a nawet wodobrzusze.

Czy możesz być chora, ale o tym nie widzieć? Niestety, jest to możliwe. W ponad 80% przypadków objawy są niespecyficzne lub nie ma ich wcale. Choroba może rozwijać się latami i dawać objawy dopiero wtedy, kiedy wątroba zostanie nadwyrężona przez namnażające się wirusy.

Który typ wirusowego zapalenia wątroby jest najgorszy?

Zakażenie wirusem HCV, który powoduje wirusowe zapalenie wątroby typu C to problem globalny. Nie ma leku, który mógłby zostać wymierzony w wirusy. Leczenie opiera się na długotrwałym przyjmowaniu rybawiryny i interferonu, który jedynie wzmacnia układ odpornościowy i motywuje go do walki. 

Nie ma szczepionki, która mogłaby uchronić ludzi przed zapaleniem typu C! Obecnie wszystkie noworodki i osoby narażone w Polsce są szczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Wirus HCV jest jedną z głównych przyczyn rozwijania się raka wątroby i marskości narządu. Może przez wiele lat (5-35 lat), nie dawać żadnych objawów. Skoro nie ma szczepionki przeciwko HCV ani skutecznego, niezawodnego leku, to jak uchronić się przed zakażeniem?

Wirusowe zapalenie wątroby – drogi zakażenia

Wirusy typu B, C, D i G przenoszone są przez krew. Warto zaznaczyć, że zakażenie nie jest przenoszone drogą płciową. Do zakażenia może dojść podczas seksu, jedynie w momencie, kiedy partnerzy będą mieli rany w drogach rodnych, i nie zabezpieczą się za pomocą prezerwatywy podczas stosunku. Drogą wniknięcia wirusów do organizmu będzie wówczas świeża rana, a nie błony śluzowe dróg rodnych.

Wirusowe zapalenie wątroby – jak rozpoznać?

Jeśli podejrzewasz u siebie chorobę – zapisz się do poradni chorób zakaźnych na wizytę do specjalisty. Chorobę można rozpoznać za pomocą badań krwi i badań obrazowych wątroby, np. USG. Jeśli nie chcesz czekać na wizytę u lekarza, udaj się do punktu pobrań krwi i poproś o zbadanie krwi w kierunku chorób wątroby. Koszt badania poziomu przeciwciał anty-HCV to 30-45 zł. Z wynikami zapisz się na wizytę do lekarza rodzinnego, który zdecyduje co dalej.

Wirusowe zapalenie wątroby – czy da się całkowicie wyleczyć?

Tak i nie. Wszystko zależy od typu wirusa. Wirus, który powoduje WZW typu A nie daje objawów przewlekłych, można wyleczyć ten typ zapalenia wątroby. Około 90% chorych na WZW typu B również udaje się wyleczyć. Problem pojawia się przede wszystkim z WZW typu C, na które wciąż nie ma skutecznego lekarstwa.

Wirusowe zapalenie wątroby w ciąży

Nie tylko specjalista chorób zakaźnych może wypisać skierowanie na badanie krwi w kierunku wirusowych chorób wątroby. Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie HCV – poproś swojego ginekologa o skierowanie na badanie.

Ryzyko zakażenia płodu od matki jest niewielkie. Wzrasta przy porodzie, kiedy dziecko może mieć kontakt z krwią matki przez przeciętą pępowinę.

Jeśli planujesz ciążę, pamiętaj, by wykonać podstawowy zestaw badań w kierunku chorób wątroby. Poproś swojego ginekologa o skierowanie lub zapytaj się o możliwość badania w najbliższym laboratorium. Pamiętaj, że w ciąży twoja wątroba pracuje za dwoje!

Czy można karmić piersią mając WZW?

Zdania w środowisku lekarzy i mam są podzielone. Wirus co prawda nie jest przenoszony przez mleko matki, ale istnieje jednak ryzyko uszkodzenia brodawek podczas ssania przez dziecko – może to być droga zakażenia.